สรุปเนื้อหาเรื่อง อิศรญาณภาษิต วิชาภาษไทย ชั้น ม.3 พร้อมตัวอย่างข้อสอบ และเฉลย
อิศรญาณภาษิต หรือ เพลงยาวอิศรญาณ เป็นพระนิพนธ์ของ หม่อมเจ้าอิศรญาณ ประพันธ์ขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เนื้อหาเป็นการเสียดสีสังคมไทยในยุคนั้น เต็มไปด้วยแง่คิด คำสอน และปรัชญาชีวิตที่ยังคงมีความทันสมัย
ประเด็นสำคัญในอิศรญาณภาษิต
- การดำรงชีวิตในสังคม : สอนให้รู้จักวิธีการอยู่ร่วมกับผู้อื่น รู้จักกาลเทศะ รู้จักผ่อนสั้นผ่อนยาว ไม่ควรยุ่งเกี่ยวกับเรื่องของผู้อื่น
- การทำงาน : สอนให้ขยันหมั่นเพียร อดทน ต่อสู้กับอุปสรรค มุ่งมั่นตั้งใจทำงานให้บรรลุเป้าหมาย
- การพูดจา : สอนให้พูดจาไพเราะ อ่อนหวาน พูดแต่สิ่งที่ดี ไม่พูดปด ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดจาโอ้อวด
- การคิด : สอนให้คิดก่อนพูด คิดวิเคราะห์ไตร่ตรอง รู้จักใช้ปัญญาแก้ปัญหา
- การควบคุมอารมณ์ : สอนให้รู้จักควบคุมอารมณ์ ไม่โกรธง่าย ไม่โมโหหงุดหงิด รู้จักใจเย็น
ตัวอย่างบทกลอนที่สอนให้รู้จักกาลเทศะ:
แม้นน้ำเต็มตุ่มล้นโอ่ง
ก็อย่าลืมว่าเคยตักน้ำขัง
แม้นมีเกียรติยศศักดิ์ศรี
ก็อย่าลืมว่าเคยเป็นขี้ครอก
ตัวอย่างบทกลอนที่สอนให้ใฝ่หาความรู้:
ความรู้เปรียบดั่งดวงแก้ว
ส่องสว่างนำพาชีวิต
ความหลงเปรียบดั่งม่านมืด
บดบังทางแห่งความสุข
อิศรญาณภาษิต
เป็นวรรณคดีที่มีคุณค่า สะท้อนให้เห็นถึงสภาพสังคมไทยในอดีต แม้จะแต่งขึ้นหลายร้อยปี แต่เนื้อหามีความร่วมสมัย ยังสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้กับชีวิตปัจจุบัน ช่วยให้เราตระหนักรู้และปรับปรุงพฤติกรรมให้ดีงาม
ตัวอย่างข้อสอบ
- อิศรญาณภาษิตสอนให้เราเป็นคนอย่างไร
(ก) เป็นคนขี้เกียจ
(ข) เป็นคนขี้ขลาด
(ค) เป็นคนฉลาด
(ง) เป็นคนเจ้าเล่ห์
- “พูดดีมีคนรัก พูดชั้วมีคนเกลียด” ประโยคนี้สอนให้เราอย่างไร
(ก) สอนให้เราพูดแต่สิ่งที่ดี
(ข) สอนให้เราพูดแต่สิ่งที่จริง
(ค) สอนให้เราพูดแต่สิ่งที่ตัวเองคิด
(ง) สอนให้เราพูดแต่สิ่งที่คนอื่นอยากฟัง
- “ชนะมารแพ้กิเลส” ประโยคนี้หมายความว่าอย่างไร
(ก) การเอาชนะกิเลสยากกว่าการเอาชนะศัตรู
(ข) กิเลสเป็นสิ่งที่ควบคุมได้ยาก
(ค) เราควรพยายามเอาชนะกิเลส
(ง) เราควรปล่อยวางกิเลส
เฉลย
- (ค)
- (ก)
- (ค)
