แนวคิดเชิงนามธรรม (Abstraction) คือ องค์ประกอบหนึ่งในวิชาแนวคิดเชิงคำนวณ (Computational Thinking) ซึ่งใช้กระบวนการคัดแยกคุณลักษณะที่สำคัญออกจากรายละเอียดของปัญหา เพื่อให้ได้ข้อมูลที่จำเป็นในการแก้ปัญหา โดยจะอธิบายด้วย 3 ตัวอย่างง่ายๆ ดังต่อไปนี้

ตัวอย่างที่ 1

หากคุณแม่ให้เราทำไข่เจียว หลังจากที่เราค้นวัตถุดิบภายในห้องครัว พบว่า มีเนื้อหมู เนื้อไก่ ไข่ไก่ มาม่า พริกแห้ง กะเพรา หอมแดง ฯลฯ เราจะเรียกสิ่งนี้ว่ารายละเอียดของปัญหาทั้งหมด แต่หลังจากที่เราพิจารณาแล้ว พบว่าวัตถุดิบที่ต้องใช้จากวัตถุดิบที่เราพบทั้งหมด นั่นคือ ไข่ไก่ ซึ่งต้องใช้ในการทำไข่เจียวนั่นเอง เพราะฉะนั้น ไข่ไก่ คือข้อมูลที่สำคัญและจำเป็นในการแก้ปัญหา ที่เราคัดแยกออกมาจากรายละเอียดของปัญหาทั้งหมดนั่นเอง เราเรียกทักษะนี้ว่าแนวคิดเชิงนามธรรม

ตัวอย่างที่ 2

หากเราต้องการที่ทำแผนที่สำหรับการท่องเที่ยวในจังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งเมื่อเราเข้าไปดูแผนที่จังหวัดเพชรบูรณ์ใน Google Map ก็จะพบว่ามีข้อมูลที่ไม่เกี่ยวข้องกับประเด็นที่เราจะนำเสนอ นั่นคือแหล่งท่องเที่ยว แต่จะมีทุกสิ่งทุกอย่างที่แผนที่ควรจะมี เช่น สถานที่สำคัญ สถานีตำรวจ โรงเรียน โรงพยาบาล ร้านอาหาร ฯลฯ ซึ่งเราเรียกสิ่งเหล่านี้ว่ารายละเอียดของปัญหาทั้งหมด

หากเราใช้แนวคิดเชิงนามธรรมในการแก้ปัญหานี้ เราต้องทราบก่อนว่ารายละเอียดสำคัญที่เราต้องการคืออะไร เมื่อย้อนกลับไปดูจะพบว่า เราต้องการนำเสนอสถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัดเพชรบูรณ์ผ่านแผนที่ เพราะฉะนั้น ข้อมูลที่สำคัญสำหรับปัญหานี้ อาจจะเป็น 1.เส้นทาง 2.จุดสังเกตสำคัญต่างๆ 3.สถานที่ท่องเที่ยว โดยที่เราสามารถลดรายละเอียดต่างๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับปัญหานี้ได้อย่างมาก ไม่ว่าจะเป็น โรงเรียน ร้านค้า บ้านเรือน ฯลฯ เพื่อป้องกันความสับสน อีกทั้งเพื่อความสะดวกในการใช้งานแผนที่ของเราอีกด้วย

ตัวอย่างที่ 3

สมมุติว่าเราประสบอุบัติเหตุบนท้องถนน เช่น โดนรถจักรยานยนต์เฉี่ยวชน จะพบว่าสถานการณ์ที่กำหนดให้ หรือปัญหาที่กำหนดให้มีรายละเอียดค่อนข้างมาก เช่น สถานที่ วัน เวลา สภาพอากาศ อาการบาดเจ็บ ฯลฯ ซึ่งเป็นรายละเอียดของปัญหาทั้งหมดที่อยู่ในเหตุการณ์

หากเราต้องการไปแจ้งความที่สถานีตำรวจ เราไม่จำเป็นต้องบอกข้อมูลทั้งหมดที่เกิดขึ้น แต่เราสามารถบอกข้อมูลสำคัญที่เป็นประโยชน์ในการตามจับคู่กรณีได้ เช่น หมายเลขทะเบียนรถจักรยานยนต์ ลักษณะของรถ สถานที่ วันเวลา โดยที่ไม่จำเป็นต้องบอกว่า อุณภูมิกี่องศา หรือ บาดเจ็บตรงไหน ตำรวจก็สามารถดำเนินการค้นหาคู่กรณีให้เราได้ เพราะนั่นคือรายละเอียดหรือข้อมูลสำคัญในการแก้ปัญหา

ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลจากหมายเลขทะเบียนรถ หรือสถานที่และวันเวลา เพื่อใช้ในการตรวจสอบผ่านกล้องวงจรปิดที่ติดตั้งอยู่ในบริเวณนั้น โดยที่ไม่จำเป็นต้องแจ้งข้อมูลทั้งหมดก็สามารถแก้ปัญหานี้ได้

สรุป

จะเห็นได้ว่า แนวคิดเชิงนามธรรมนั้น คือ ทักษะที่ใช้ตัดรายละเอียดหรือสิ่งที่ไม่จำเป็นจากรายละเอียดทั้งหมดของปัญหาที่เราต้องการแก้ไข โดยเริ่มจากการวิเคราะห์รายละเอียดหรือข้อมูลทั้งหมดของปัญหา เหมือนเป็นการค้นตู้เย็นว่ามีอะไรบ้าง จากนั้นให้เราวิเคราะห์ว่าการแก้ปัญหานั้น หรือ อาหารที่เราจะทำนั้น ต้องใช้สิ่งใดในตู้เย็นบ้าง แล้วทำการตัดรายละเอียดที่ไม่จำเป็นออกไป เลือกไว้แค่สิ่งที่ต้องใช้ในการแก้ปัญหานั่นเอง