ชื่อเต็ม: หนังสือสัญญาทางพระราชไมตรีระหว่างประเทศอังกฤษแลประเทศสยาม ( Treaty of Friendship and Commerce between the British Empire and the Kingdom of Siam)
ลงนาม: 18 เมษายน พ.ศ. 2398
ผู้ลงนาม:
- เซอร์จอห์น เบาว์ริง ทูตผู้มีอำนาจเต็มจากอังกฤษ
- เจ้าพระยาพระคลัง (สมเด็จเจ้าพระยาบดินทรเดชาสกุล) เสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ
สาระสำคัญ:
- การค้าเสรี: อังกฤษสามารถค้าขายในสยามได้อย่างเสรี โดยไม่ต้องเสียภาษีขาเข้าเกินร้อยละ 3
- การเสียภาษีขาออก: สยามสามารถเก็บภาษีขาออกจากสินค้าที่ส่งออกไปอังกฤษได้
- การตั้งห้างร้าน: อังกฤษสามารถตั้งห้างร้านในสยามได้
- การถือครองที่ดิน: อังกฤษสามารถซื้อที่ดินในสยามเพื่อสร้างบ้านพักอาศัย
- สิทธิสภาพนอกอาณาเขต: ชาวอังกฤษในสยามไม่ต้องขึ้นต่อกฎหมายไทย แต่ подчиняетсяกฎหมายอังกฤษ
- การยกเลิกการผูกขาดการค้าฝิ่น: สยามต้องยกเลิกการผูกขาดการค้าฝิ่น เปิดให้พ่อค้าอังกฤษสามารถค้าฝิ่นได้อย่างเสรี
ผลกระทบ:
- เศรษฐกิจ: สยามเสียเปรียบทางการค้า สูญเสียรายได้จากภาษี
- การเมือง: อังกฤษมีอิทธิพลต่อสยามมากขึ้น
- สังคม: เกิดการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม
- ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ: สยามกลายเป็นกึ่งอาณานิคมของอังกฤษ
ข้อวิเคราะห์:
- สนธิสัญญาเบาว์ริงเป็นสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรม สยามถูกบีบบังคับให้ลงนามโดยไม่มีทางเลือก
- สนธิสัญญานี้ส่งผลเสียต่อสยามในระยะยาว นำไปสู่การสูญเสียเอกราชและอธิปไตย
- สนธิสัญญาเบาว์ริงเป็นบทเรียนสำคัญทางประวัติศาสตร์ สะท้อนให้เห็นถึงความไม่เท่าเทียมกันระหว่างประเทศมหาอำนาจกับประเทศด้อยพัฒนา
