สรุป คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 

วันที่โพสต์

หมวดหมู่

คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์

ความสำคัญของแพทย์ จะอุปมาโดยการเรียกว่า “กายนคร” หรือ ร่างกายที่เปรียบเหมือนนคร

– ร่างกาย = เมือง

– หัวใจ = พระราชา

– แพทย์ = ทหาร

– น้ำดี = วังหน้า (ภูมิคุ้มกัน)

– อาหาร = กองเสบียง

ตำราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์

ผู้รวบรวม :  ร.5

ส่งมอบให้: กรมพระอาลักษณ์ ด้วยเส้นหรดาล (สีเหลือง)

(1) ตั้งโรงเรียนราชแพทยาลัย ตำราแพทย์หลวง “ตำราแพทยศาสตร์สงเคราะห์” ได้ 3 เล่ม

(2) จัดตั้งโรงเรียนเวชสโมสร วารสารรายเดือน “แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์” เน้นวิธีการรักษาตามแบบฝรั่ง ได้ 4 ฉบับ

ทั้ง 2 มีปัญหาเดียวกันคือ ขาดเงินทุน

คัมภีร์ฉันทศาสตร์

– รวบรวมความรู้หลากหลาย จากตำราเรื่องอื่นๆ

– เริ่มด้วยบทไหว้ครู –> ความสำคัญของแพทย์ -> คุณสมบัติของแพทย์ -> วิธีสังเกตอาการไข้ -> ยารักษา -> ฯลฯ

สิ่งที่เน้นมาก คือ คุณสมบัติของแพทย์ โดยเฉพาะ 1. ความรู้ทางวิชาการ 2. ความรู้ทางธรรม – รักษาศีลแปด, ศีลห้า ยึดไตรรัตน์เป็นสรณะ

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เผยแพร่ 14 คัมภีร์ โดยกล่าวถึง

– พระคัมภีร์ปฐมจินดาร์ = ครร์รักษา

– พระคัมภีร์ธาตุวิภังค์ = ความพิการของธาตุทั้ง 4

– พระคัมภีร์สรรพคุณ = สรรพคุณของสมุนไพร

– พระคัมภีร์สมุฎฐานวินิจฉัย = การวินิจฉัยโรค

– พระคัมภีร์วรโยคสาร = องค์แห่งเทพ 30 ประการ

– พระคัมภีร์มหาโชตรัต = โรคสตรี

– พระคัมภีร์ชวดาร = โรคลม และ โรคเลือด

– พระคัมภีร์โรคนิทาน = เหตุและสมมติฐานของโรค

– พระคัมภีร์ธาตุบรรจบ = โรคอุจจาระธาตุฯ

– พระคัมภีร์มุจฉาปักขันทิกา = โรคบุรุษสตรี

– พระคัมภีร์ตักกะศิลา = โรคระบาดอย่างร้ายแรง ไข้พิษทั้งปวง

– พระคัมภีร์ไกษย = โรคที่ทำให้ร่างกายทรุดโทรม

– คัมภีร์ฉันทศาสตร์ = จรรยาของแพทยทับ 8 ประการ โรคทราง สมุฎฐานไข้ อติสารมรนฐาณสูตร

คำศัพท์

กองวาตา = โรคลม

ครุกรรม = กรรมหนัก / บาปหนัก

คำโจทย์  = ข้อกล่าวหา

จำเนียร = รู้อย่างสืบทอดมา

บรรจุ = ประจุ/ยาที่ปรุงแล้ว

ปิตตํ = น้ำดี

พิสดาร = ละเอียดลออ

เพศไข้ = ชนิดของโรค

ภิยโย = มากยิ่งขึ้น

ยากวาด = ยากวาดลิ้น/คอ

ยาชอบ = ถูกกับยา

ยาผาย = ยาขับลม

ระยำ = อาการทรุดลง

ลาภา = ลาภ

สุศิวาไลย = ที่อันเกษมสุขยิ่ง

เสมหา = เสมหะ

หนทางทั้งสามแห่ง = หัวใจ น้ำดี อาหารบำรุงร่างกาย

เห็นโทษเข้าเป็นตรี = อาการไข้หนักมาก

อวดอาจ = อวดว่ารู้

อำเภอใจ = ตามแต่ใจตนเอง

เนื้อหา
ที่เกี่ยวข้อง