การใช้คำถามเป็นเทคนิคสำคัญในการเสาะแสวงหาความรู้ที่มีประสิทธิภาพ เป็นกลวิธีการสอนที่ก่อให้เกิดการเรียนรู้ที่พัฒนาทักษะการคิด การตีความ การไตร่ตรอง การถ่ายทอดความคิด สามารถนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงและปรับปรุงการจัดกระบวนการเรียนรู้ได้เป็นอย่างดี การตั้งคำถามแบ่งได้เป็น 2 ระดับหลักๆ คือ
1. คำถามระดับพื้นฐาน:
- ลักษณะ: เป็นการถามเพื่อทดสอบความรู้ ความจำ หรือความเข้าใจในข้อมูลพื้นฐาน เป็นการถามที่ตรงไปตรงมาและมีคำตอบที่ชัดเจน
- วัตถุประสงค์: ใช้ประเมินความพร้อมของผู้เรียนก่อนเรียน วินิจฉัยจุดอ่อน-จุดแข็ง และสรุปเนื้อหาที่เรียนไปแล้ว
- ตัวอย่าง:
- ใครเป็นผู้ประดิษฐ์หลอดไฟ?
- กรุงเทพฯ เป็นเมืองหลวงของประเทศอะไร?
- น้ำเดือดที่อุณหภูมิเท่าไร?
2. คำถามระดับสูง:
- ลักษณะ: เป็นการถามที่ต้องการให้ผู้เรียนใช้ความคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ ประเมิน และสร้างสรรค์ เป็นการถามที่เปิดกว้างและมีคำตอบที่หลากหลาย
- วัตถุประสงค์: ส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดทักษะการคิดระดับสูง เข้าใจสาระสำคัญของเรื่องราว และสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ได้
- ตัวอย่าง:
- ทำไมเราถึงต้องเรียนรู้ประวัติศาสตร์?
- คุณคิดว่าเทคโนโลยีจะมีผลกระทบต่อชีวิตประจำวันของเราอย่างไรในอนาคต?
- ถ้าคุณมีโอกาสเปลี่ยนแปลงโลก คุณจะทำอะไร?
การแบ่งระดับคำถามอย่างละเอียด:
- คำถามระดับพื้นฐาน:
- คำถามให้สังเกต
- คำถามทบทวนความจำ
- คำถามให้บอกความหมายหรือคำจำกัดความ
- คำถามบ่งชี้หรือระบุ
- คำถามระดับสูง:
- คำถามให้อธิบาย
- คำถามให้เปรียบเทียบ
- คำถามให้วิเคราะห์
- คำถามให้ยกตัวอย่าง
- คำถามให้สรุป
- คำถามเพื่อให้ประเมินและเลือกทางเลือก
- คำถามให้ประยุกต์
- คำถามให้สร้างหรือคิดค้นสิ่งใหม่ๆ
ทำไมการแบ่งระดับคำถามจึงสำคัญ?
- ช่วยให้ผู้สอนออกแบบการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ: โดยเลือกใช้คำถามที่เหมาะสมกับระดับความรู้และทักษะของผู้เรียน
- ส่งเสริมการเรียนรู้ที่ลึกซึ้ง: การตอบคำถามระดับสูงจะช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจเนื้อหาได้อย่างถ่องแท้และสามารถเชื่อมโยงความรู้กับประสบการณ์จริงได้
- พัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์: การฝึกตอบคำถามระดับสูงจะช่วยให้ผู้เรียนมีทักษะการคิดที่หลากหลายและสามารถแก้ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
