สารประกอบอินทรีย์คือสารที่มีโครงสร้างหลักเป็นคาร์บอน (C) และไฮโดรเจน (H) โดยสามารถจับตัวกับธาตุอื่น ๆ เช่น ออกซิเจน (O), ไนโตรเจน (N), ฮาโลเจน (X) เป็นต้น ปฏิกิริยาเคมีที่เกี่ยวข้องกับสารประกอบอินทรีย์มีหลายประเภท ดังนี้:
- ปฏิกิริยาเติม (Addition Reaction)
- เกิดขึ้นกับสารประกอบที่มีพันธะคู่หรือพันธะสาม เช่น อะลคีน หรืออะลไคน์ โดยสารตั้งต้นจะรับสารเข้ามาเติมในพันธะคู่หรือพันธะสาม ทำให้กลายเป็นพันธะเดี่ยว
- ตัวอย่าง: ปฏิกิริยาระหว่างเอทิลีนกับก๊าซคลอรีนเกิดเป็น 1,2-ไดคลอโรอีเทน
- ปฏิกิริยาการแทนที่ (Substitution Reaction)
- เกิดขึ้นในสารประกอบอิ่มตัว เช่น อะลเคน โดยการแทนที่อะตอมหนึ่งหรือกลุ่มหนึ่งในโมเลกุลด้วยอะตอมหรือกลุ่มอื่น
- ตัวอย่าง: ปฏิกิริยาระหว่างมีเทนกับคลอรีนในแสงแดดเกิดเป็นคลอโรมีเทน
- ปฏิกิริยาการแยก (Elimination Reaction)
- เป็นปฏิกิริยาที่เกิดการแยกออกของอะตอมหรือกลุ่มจากโมเลกุล ทำให้เกิดพันธะคู่หรือพันธะสาม
- ตัวอย่าง: ปฏิกิริยาระหว่างเอทานอลกับกรดซัลฟิวริกเข้มข้นที่อุณหภูมิสูง เกิดเป็นเอทิลีน
- ปฏิกิริยารีดอกซ์ (Redox Reaction)
- เป็นปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเมื่อสารประกอบอินทรีย์ได้รับหรือสูญเสียอิเล็กตรอน ซึ่งอาจเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน (สูญเสียอิเล็กตรอน) หรือรีดักชัน (ได้รับอิเล็กตรอน)
- ตัวอย่าง: การเปลี่ยนแปลงของแอลกอฮอล์ไปเป็นอัลดีไฮด์หรือกรดคาร์บอกซิลิกในกระบวนการออกซิเดชัน
- ปฏิกิริยาโพลิเมอไรเซชัน (Polymerization Reaction)
- เป็นปฏิกิริยาที่โมโนเมอร์หลายโมเลกุลมารวมกันเป็นพอลิเมอร์ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ในหลายรูปแบบ เช่น โพลิเมอไรเซชันแบบเติม หรือโพลิเมอไรเซชันแบบควบแน่น
- ตัวอย่าง: การเกิดโพลิเอทิลีนจากโมโนเมอร์เอทิลีน
- ปฏิกิริยาการย่อยสลาย (Decomposition Reaction)
- เป็นปฏิกิริยาที่สารประกอบอินทรีย์แตกตัวเป็นสารประกอบขนาดเล็กกว่าเมื่อได้รับความร้อนหรือผ่านปฏิกิริยาทางเคมี
- ตัวอย่าง: การย่อยสลายของสารประกอบอินทรีย์ด้วยแสงในกระบวนการโฟโตไลซิส
